Fazıl Say bugün Japonya’nın Ishikawa kentinde bir konser veriyor.
Şef Junichi Hirokami’nin yönettiği Kanazawa Ensemble Orkestrası eşliğinde çalacak.
Japonya turnesinin afişlerini Brooklynli sanatçı Alan Kahlo yapmış.
Bugüne kadar Fazıl Say’ın, gördüğü, gittiği ülkenin karakterini bu kadar hoş yansıtan ve bu kadar sempatik bir hale getiren konser afişini görmemiştim.
Bir sakura çiçeği kadar hoş.
Dönüşünde Fazıl’dan imzalı bir kopyasını isteyeceğim.
FAZIL SAY’IN AHMET ÇAKAR’A İMALI İDİL GÖNDERMESİ
Fazıl bu konsere çıkmadan 48 saat evvel o denli bir paylaşım yaptı ki beni şaşırttı.
Türkiye hoşu tartışmasında çok açık bir lisanla İdil Bilgen’e takviye verdi.
Üstelik bunu yaparken, İdil’e ağır tabirlerle yüklenen spor yorumcusu Ahmet Çakar’a da kötü çaktı.
Aynen aktarıyorum:
“Hiç birimizin konusu 85 milyonluk ülkenin en hoşu olamaz, zira hoşluk göreli bir şey. Yukardaki fotoğrafta olduğu üzere medyaya servis edilen makûs fotoğrafın vasat bir hakem ve canlı yayınlarda pot kırma rekorcusu Ahmet Çakar’ı bile hoşlukta umutlandıran sonuçları üzere..”
Biraz şifreli bir cümle. Umarım Ahmet Çakar gerçek anlar.
BÖYLE BİR TARTIŞMANIN ORTASINDA ÇOK FARKLI BİR DİSNEY BELGESELİ
İşte Türkiye’de başlayan bu türlü bir tartışmanın tam ortasında Disney Plus çok enteresan bir belgeseli yayına soktu.
Adı: “In Vogue: 90’lar…”
Adından da anlaşılacağı üzere 90’lı yıllarda ünlü moda dergisi “Vogue’da” yaşanan değişimleri ve tıpkı yıllarda “Fashion dünyasındaki” esaslı değişimi anlatıyor.
Yakın kültür tarihi bugüne kadar daha çok 60’lar üzerinde ağırlaştı. Ancak son vakitlerde 80’ler ve asıl olarak da 90’larda yaşanan muazzam kültürel değişimin değeri anlaşılmaya başlandı.
Belgesel işte bu yılların başında bir İngiliz bayan gazetecinin New York’un tanınan kültür ve moda alanındaki en kurumsal mecmualarından birinin başına getirilişiyle başlıyor.
MODA VE MEDYA DÜNYASINDA ANNA VINTOUR DÖNEMİ
İngiliz gazetecinin ismi Anna Vintour…
Moda dünyasının kanun koyucu dergisi Vogue’un başına yayıncı olarak getirildi.
Aynı yıllarda ben de Hürriyet’in genel yayın yönetmeni olmuştum ve Vogue’daki bu değişimi yakından izliyordum.
90’lar medyada orijinal bir zihniyetin doğduğu yıllardı ve bu evvel mecmualarda başlamıştı.
İLK İHTİLAL: MADONNA VOGUE MECMUASININ KAPAĞINA GİRİYOR
Anna Vintour’un birinci işi kapak konseptini değiştirmek oldu.
O güne kadar yalnızca, “Dönemin hoş kabul ettiği” makyajlı, estetikli model yüzleri kapağa konuyordu.
Anna Vintour “Genç beşere daha çok seslenecek, daha özgür, daha pop kapakları istiyorum” dedi.
Madonna işte bu türlü kapak oldu Vogue’a…
Hem de onu seven gençlerin de hiç görmediği çok olağan fotoğraflarıyla…
Gwyneth Paltrow’un, Brad Pitt’in öpüşürken çekilmiş çok doğal ve günlük elbiseler içindeki uzunluk fotoğrafı da bu türlü kapağa girdi.
Ama asıl ihtilal daha sonra gelecekti.
SÜPER MODELLERİN ALTIN YILLARI VE HOŞLUK ÖLÇÜLERİ
Dönem bugünkü manada harika top modellerin yükseliş periyoduydu.
Naomi Campbell, Christy Turlington, Cindy Crawford, Linda Evangelista, Claudia Schiffer, Helena Christensen, Tyra Banks, Çarla Bruni, Eva Herzigova…
Her biri bugün İdil Bilgen’e dümdüz gidenlerin “Evet hoş işte o” diyeceği ölçülerde hoş kadınlardı.
Yaşça uygun olanlarınız o günleri çok yeterli hatırlar.
Moda mecmualarının kapakları onun monopolündeydi.
Çünkü hoşluk oydu.
İNGİLTERE’ DE KÜÇÜK BİR MECMUANIN KAPAĞINDAKİ BURUŞUK SUNATLI KIZ
Sonra 90’ların ortalarına hakikat İngiltere’de, “Face” isimli küçük bir moda mecmuasının kapağında genç bir kızın fotoğrafı çıktı.
Oransız göz yapısı, resmen kırışmış bir burun.
Bacakları sıska, ortaları açık ve biraz da çarpık.
Göğüs ve büst, Vogue üzere bir mecmuanın kapağına, küçük bir pul olamayacak kadar uzak o günün müesses hoşluk nizamından.
O kapak Anna Vintour’un yazı işlerinde bile “Bu ne ya” diye karşılandı.
BİR NEVİ İNGİLİZ MODASI ŞABANİYESİ
Bugün İdil’e saldıranların lafı ile o da “Vogue” idaresinin gözünde bir “Şabaniye’di”
Ancak New York’ta herkes Vogue yazı işleri ile tıpkı fikirde değildi onu fark edenler de vardı.
Bunlardan biri, o günlerde esaslı bir değişim arayan Calvin Klein’dı…
Kısa mühlet sonra New York’un sokaklarında ve mecmuaların kapağında onun Mark Wahlberg’le birlikte fotoğrafları vardı ve herkes bunu tartışıyordu.
Modanın o günkü müesses nizamı hiç sevmemişti bu kızı.
Vogue ve öteki mecmualar uzun müddet reddetti.
Dönemin top modelleri uzun mühlet dudak büktü, burun kıvırdı.
KÜLOT VE DÜŞÜK BLUCİN’Lİ KIZ, LİNDA EVANGELİSTA’NIN SAÇINI DEĞİŞTİRİYOR
Ancak pop kültürün devrimci kanunları işlemeye başlamıştı.
Sokak modası, Calvin Klein’in külot ve düşük bel blujean’i giyen Kate Moss’la, burnundan kıl aldırmayan moda devlerinin kapısını tekmeleyip girmişti.
Çok değil 6 ay sonra bütün dünya moda kulvarlarında, mecmualarında inanılmaz bir Kate Moss fırtınası esmeye başlamıştı.
O çarpık bacaklı kız modelliğin ve hoşluğun kanunlarını yine yazıyordu.
Bir müddet sonra devrin en ünlü top modelleri onu taklit etmeye başlamıştı.
Önce saçlar onun üzere kesildi.
Sonra günlük hayatta giydikleri kıyafetler.
Moda buradan Hollywood’a girdi.
Ve bu kanunları, o gün kimilerinin “Şabaniye” gibisi hakaretlerle aşağıladığı çarpık bacaklı, İngiliz sokak aksanıyla konuşan bir kız yapmıştı.
CENTRAL SAINT MARTIN’İN EMEKÇİ SINIFI ÇOCUKLARI GELİYOR
Açılan yol, modanın yerleşik hükümdarlarını da tek tek devirmeye başladı.
Londra’daki Central Saint Martin okulunun personel sınıfından gelen dahi çocukları Paris’in belirlediği modayı alt üst etti.
Alexander McQueen’in, müesses nizam moda devlerinin tüylerini diken diken eden radikal podyumu aldı başını gitti.
O kapıdan John Galliano girdi.
Bir müddet sonra McQueen Paris’in en esaslı markalarından Givenchy’nin baş tasarımcısıydı.
Galliano ise daha büyüğüne, Dior’un başına geçiyordu.
1960’larda bir punk dükkanında başlayan Vivienne Westwood, Post Punk’ın moda kanunlarını da yazıyordu.
DANTE GÖSTERİSİNDE VIP DAVETLİLER ORTASINDA OTURAN BİR İSKELET
Dönemin modacıları evvelce bu değişimi hiç sevmedi.
Dönemin yerleşik nizam gazetecileri ne Alexander McQueen’i ne de Galliano’yu içlerine sindiremediler.
Onlar ise, şimdi 90 zihniyet ihtilalini anlamamış, ayak uyduramamış bu moda müelliflerini o denli hoş ti’ye aldılar ki…
Bunun en hoş örneklerinden biri Alexander McQueen’in 1996 yılındaki fashion gösterisiydi.
Şovun ismi “Dante’ydi” ve moda tarihine giren bir şovdu.
İSKELET ARKADAŞ, BABAM TORNACI OLMAMI İSTİYORDU BEN TERZİ OLDUM
Geleneksel moda gösterilerinde podyumun iki kenarındaki birinci sıralar tam manasıyla birer VIP protokolüydü…
Orada fakat en güçlü alıcılar, en tesirli ve büyük medyanın en üst gazetecileri ve ünlüler otururdu.
Ancak Dante gösterisinde bu güçlü nomenklaturanın ortasında çok tuhaf bir konuk daha oturuyordu.
Bir iskelet…
Hiçbir gazeteci McQueen’e “Bununla neyi kastettin” diye sormadı.
Çünkü hepsi biliyordu ki, orada oturan iskelet bir gazeteciydi…
O iskelet gazetecilere güya şunu söylüyordu:
“Babam tornacı olmamı istiyordu ben terzi oldum…”
Yazık çok genç yaşta öldü…
LOUİS VUITTON’UN EFSANE 2008 KOLEKSİYONUNU YAPAN GENÇ
Bu ihtilal İngiltere’de başlamıştı.
Pop kültürün modayı fethiydi bu olay.
60’ların Brit pop, yani müzik ihtilali 90’larda modayla yeni bir evreye giriyordu.
Amerika Birleşik Devletleri’nde ise Kate Moss’un yeni estetiğinin ne manaya geldiğini çok yeterli bilen bir genç vardı.
Marc Jacobs…
Onun yolu 2000’lerde Paris’e uzanacaktı. Lüksün en büyüğünün, Louis Vuitton’un başına geçecekti.
Louis Vuitton onunla birlikte bayan giysisinde de ismini Dior, Chanel, Saint Laurenler ortasına yazdıracaktı.
Onun 2008 koleksiyonu bayan modasının tarihine girecek ve sonunda Louvre’da bir stantla sonuçlanacaktı.
Alexander McQueen’in vefatından sonra New York MET’te açılan standını 650 bin kişi gezecekti.
MARC JACOBS’UN BUGÜNKÜ İKTİDARLARIN KULAĞINA KÜPE OLACAK BİR CÜMLESİ
Disney Plus’ın kusursuz belgeselini, Marc Jacobs’un şu cümlesi ile bitireceğim.
“Dünyada hiç bir güç vakti gelmiş bir kanıyı durduramaz….”
Hele hele iskelet siyasetçiler, iskelet iktidarlar ve doğal ki iskelet gazeteciler….
Hele onlar hiç durduramaz…
İDİL BİLGEN HOŞ Mİ DEĞİL Mİ SIFIR VÜCUT ÂLÂ Mİ BERBAT MÜ
İdil Bilgen hoş miydi değil miydi hiç ehemmiyeti yok.
Önemli olan bugün hoş diye bildiğimiz ölçülerin değişebileceğini görebilmektir…
Ve son bir nokta…
Kate Moss’la başlayan o devir sonradan büyük bir sıfır vücut tartışmasına döndü.
Kendi hisseme sıfır vücudu hoş bulmuyorum.
Benim hoş dediğim birtakım bayanları etrafımdaki beşerler çok kilolu buluyor.
Sıfır vücudu beğenmiyorum lakin bir gün bile çıkıp o modeller için “Çiroz Şabaniye” üzere lakaplar takmadım, hakaret etmedim.
Güzel bulanları da ne eleştirdim ne hakaret ettim.
Sadece kendi hoşluk ve beğeni anlayışıma uymadığı söyledim.
Ve Kate Moss’la başlayan sokak modasını ve Grunge’u da çok sevdim.
Oysa birçok insan hiç beğenmedi…
Yani 21’nci Yüzyıl’da yeni hoşluk anlayışını daha hayli tartışacağız.
Böyle bir günde Fazıl Say’ın konser afişi bana çok uygun geldi.